24 eetbare vijverplanten
Een woordje uitleg bij dit foto-artikel:
- Alle planten vermeld in dit artikel zijn meerjarig
- Eetbaar is geen synoniem voor lekker. Best wat planten hebben smaken die we niet gewoon zijn. Veredeling is buiten de enkele commerciële gewassen (bijv. waterspinazie) amper gebeurt. We hebben nog niet alle gewassen uit deze lijst geproefd. Hoe dat komt kan je na lezen in het artikel Eten uit de vijver, leren met vallen en opstaan (deel 2)
- Informeer je goed vooraleer je een waterplant verorbert. Sommige planten die als eetbaar worden bestempeld kunnen een specifieke voorbereiding vereisen vooraleer ze eetbaar zijn. Denk ook aan de kwaliteit van het water waarin de plant gekweekt is...
- niet iedere waterplant gedijt goed op dezelfde diepte. Voor je aan de slag gaat zoek je daarom beter op op welke diepte je best plant.
Nota: Voor de duidelijkheid. Sarracenia flava die je op de introfoto ziet is niet eetbaar (er moet altijd een uitzondering zijn). Sarracenia is een insectenetende sierplant;
Wil je ook een eetbare eco vijver aanleggen? Lees dan ons verhaal in deze twee artikelen:
Eetbare eco vijver zonder pomp (deel 1)
Eten uit de vijver, leren met vallen en opstaan (deel 2) (in dit artikel vind je ook onze wishlist van planten die we de komende jaren nog testen)
Waterplanten
1 en 2 Pijlkruid
Links: ons inheems pijlkruid (Sagittaria saggitifolia) met spitse bladpunt. Een zwakkere groeier dan breed pijlkruid. Rechts: Breed pijlkruid (Sagittaria latifolia) ook wel gekend onder de naam duck potato. Een plant met een smakelijke reputatie. |
3. Watermunt (Mentha aquatica)
Watermunt is een bijzonder vlotte groeier die zowel in het water als op de oever kan groeien. Een pluspunt is dat deze munt zeer vroeg in de lente kan geoogst worden. Bruikbaar voor van alles en nog wat. Bij ons gewoonlijk in gebruik om tuinthee te maken. |
4. Snoekkruid (Pontederia cordata)
De hele plant is eetbaar. De zaden kunnen klaargemaakt worden zoals rijst of geroosterd worden in de pan. De bladeren (incl. bladsteel) kan je op dezelfde manier gebruiken als snijbiet. De plant heeft niet alleen een sierlijk blad maar ook mooie paarse bloemen. Op de foto een jonge plant. |
5. Waterlelie (Nymphaea spp.)
Er zijn heel wat verschillende soorten waterlelies. Allemaal zijn ze eetbaar maar er zijn toch duidelijke verschillen. De wortels bevatten heel wat zetmeel maar er zijn ook bronnen die giftige substanties vermelden. Lees er meer over op plants for a future. Voor ons was de eetbaarheid van de waterlelie vooral een excuus om hem geoorloofd in onze eetbare vijver te planten :-) Op de foto zie je ook grote waternavel (De kleine schildvormige blaadjes tussen de leliebladeren in) die we gebruiken om te mulchen. |
6. Kalmoes (Acorus calamus)
Kalmoes word ongeveer een meter hoog. De plant hoeft niet in het water te staan. Hij kan ook op de oever groeien maar dan heb je minder controle over de groeikracht. De plant heeft heel wat te bieden. De wortels kunnen gebruikt worden als vervanger van gember. Jonge bladeren, scheuten en bloemen kunnen ook gegeten worden. Opnieuw verwijs ik graag naar de website van plants for a future omdat je beter de volledige tekst leest voor je aan de slag gaat. Ook al eet je de plant niet. Dan nog is het een aanrader voor de vijver. Op de foto zie je hoe de plant er uit ziet in bloei. Deze foto is genomen anderhalve maand na aanleg van de vijver. |
7. Grote lisdodde (Typha latifolia)
Een ultra bruikbare plant. Eetbaar van kop tot teen:
Op de foto links: zie je de planten bij aanplant (worden ca. 150-200 cm hoog). Ze staan niet in de vijver maar wel er net naast in aparte kuipen. De wortels kunnen vijverfolies doorboren. Rechts: volwassen planten in een vijver met natuurlijke bodem |
8 en 9. Beekpunge (Veronica beccabunga) en waterkers (Nasturtium officinale)
Beekpunge kwam toevallig mee met wat waterkers planten. Als je goed kijkt zie je op de foto ook waterkers planten (de rucola-achtige bladeren). Het blad van beekpunge is eetbaar maar sterk van smaak. Waterkers word hier in de streek ook wel "beeksalaat" genoemd. Het word hier in de gemeente nog steeds commercieel geteeld. |
10. Zwanenbloem (Butomus umbellatus)
Ieder jaar hopen we dat de zwanenbloem zal bloeien. Na drie jaar is dat gelukt! De bloem is niet alleen prachtig maar ook een ware insectenmagneet. De eetbaarheid zit hem in de knollen. |
11. Taro (Colocasia esculenta)
Een gewas dat in de warmere gebieden van groot economisch belang is. Bij ons is het natuurlijk te fris om er grote knollen aan te kweken. Desondanks een mooie plant die we jammer genoeg na twee jaar verloren door vrieskou want daar is de plant natuurlijk niet tegen bestand. |
12. Waternoot (Trapa natans)
Nog zo 'n moeilijk geval. Waternoot hebben we al twee keer in de vijver uitgezet maar tot hiertoe zonder succes. Na een tijdje verdwijnt de plant. Nochtans een plant die op sommige plaatsen te boek staat als invasief. We geven het nog niet op want de plant heeft heel wat troeven. Een mooie drijfplant met (gestekelde) eetbare zaden die zouden smaken zoals kastanjes. (bron foto: Wikimedia commons) |
13. Azolla
Azolla kan in korte tijd de hele vijver bedekken wat het uitzicht geeft van een rood tapijt. Het is varen die door een samenwerking met een blauwwier stikstof uit de lucht kan binden. Hoe je azolla inzet als meststof kan je lezen in: kweek meststoffen in eigen tuin met Azolla. Wij gebruiken Azolla enkel als meststof. Azolla staat te boek als giftig. Eriks Sjodin van The Azolla cooking and cultivation project beweert het tegendeel en noemt het een superfood. |
14. Wateraardbei (Comarum palustre)
Een vlotte groeier die zich oppervlakkig over het water uit spreid. In het voorjaar draagt de plant mooie rood-bruine bloempjes. Iets later verschijnen er aardbei-achtige vruchtjes. De bladeren zouden eetbaar zijn al hebben we dat nog niet geprobeerd. De drijfplant op de foto is eendenkroos. |
Oeverplanten
Er is geen strikte scheiding tussen oever- en waterplanten. Sommige waterplanten groeien evenzeer op de oever. In deze categorie hebben we planten gerangschikt die graag in de nabijheid van water groeien en/of de oeverrand vlot bedekken.
15.Chinese selder (Oenanthe javanica "Flamingo")
Chinese selder is een mooie bladplant. De cultivar Flamingo heeft roze randen (ipv witte bij Oenanthe javanica). De plant word in Azië commercieel geteeld en heeft daarom heel wat synoniemen: Japanse peterselie, Indian pennywort, waterselder,... De smaak is niet al te krachtig. Bij ons verdween de plant na één seizoen. De foto is daarom niet van ons afkomstig want de plant stond nooit zo rijkelijk. Waarschijnlijk was het stukje oever waar de plant stond te droog. We wachten geduldig op zaden van deze plant om nog eens een poging te wagen. (Bron foto: wikimedia commons) |
16. Vietnamese koriander (Persicaria odorata)
De plant lijkt inderdaad als twee druppels water op perzikkruid en lokt daardoor heel wat opmerkingen uit. Bezoekers maken ons er soms attent op dat er onkruid rond de vijver groeit. Even een blaadje kneuzen en laten ruiken lost het op. Vietnamese koriander kan je trouwens mee koken in je gerecht. De plant is meerjarig maar moet beschermd worden tegen de winterkou. Op de foto zie je ook nog oca (de klavervormige blaadjes). |
17. Wollige munt (Mentha x rotundifolia)
Deze plant vonden we een paar jaar geleden in een beek. We namen een klein stekje mee naar huis en planten hem naast de vijver waar hij het zeer goed doet. Wollige munt heeft een zeer goede geur maar een zwakke muntsmaak. We mengen deze muntsoort met andere muntsoorten om thee te zetten. Pas op: wollige munt is een stevige groeier (ca. 80 cm hoog). Daarom staat hij in een 10 liter pot geplant die ingegraven is in de grond. |
18. Vrouwenmantel (Alchemilla mollis)
We hebben een droge tuin. Vrouwenmantel houd van vocht. De plant bedekt de oeverrand heel mooi. Het blad gebruiken we voor thee. |
19. Hondsdraf (Glechoma hederacea)
In de tuin hebben we heel wat hondsdraf die we vaak zijn gang laten gaan om de bodem te bedekken. Ook rond de vijver werkt dit goed. De plant stopt niet aan de oeverrand maar groeit lustig voort in het water. De foto is genomen in één van onze ander vijvers. |
20. Oost-Indische kers (Tropaeolum majus)
Nog zo 'n plant die vlot de oever bedekt is oost-Indische kers. De plant is niet alleen mooi om naar te kijken maar ook über eetbaar. Lees er meer over in het artikel Oost-Indische kers, een veelzijdige droomplant. |
21. Waterspinazie ( Ipomoea aquatica)
Een hele lekkere oever/waterplant is waterspinazie. In Azië word de plant op grote schaal verbouwd in en uit het water. We hebben het gewas zowel in als naast de vijver proberen telen. Naast de vijver ging stukken beter. Het beste resultaat halen we in de serre. Het is en blijft een subtropisch gewas. Meer over de teelt lees je in het artikel: Waterspinazie op het droge, geloof niet alles wat op internet te lezen valt. |
22. Eetbare canna (Canna edulis)
Ga je op zoek naar informatie over eetbare waterplanten dan zie je Canna vaak in lijstjes staan. De plant is niet sensu strictu een vijverplant. Canna heeft gewoon een grote tolerantie qua standplaats. Zet je hem naast de vijver dan levert dat een instant tropische sfeer op. Wij planten Canna ieder jaar op een andere plaats in de tuin. Meer over de teelt en gebruik in de keuken in het artikel: Tropisch gevoel in de tuin en eens iets anders op je bord? Plant dan Canna. |
23. Indianenrabarber (Darmera peltata)
Zeer mooie plant die vroeg op het jaar bloeit voordat de grote bladeren verschijnen. De bladstelen kan je eten net als rabarber, vandaar de naam. De foto is genomen in het midden van de zomer dus geen bloem. Naast indianenrabarber zie je mierikswortel. Die doet het ook uitstekend als oeverplant. |
24. Adderwortel (Polygonum bistorta)
We maakten de fout van adderwortel iets te ver van het laagste punt van de vijver (=waar de vijver overloopt) te planten. Daarom verdween adderwortel na één seizoen. Deze plant proberen we beslist nog eens opnieuw uit. Alleen al voor de spectaculaire bloei willen we adderwortel terug planten. Wat is er eetbaar? De wortels en het blad. (Lees er meer over op de website van plants for a future) (Bron foto: wikimedia commons) |
Tip: Lege ruimte op je oevers? = vul ze op met kruiden en groenten
Als je meerjarige planten aanplant heb je het eerste jaar sowieso nog gaten. Die gaten vul je makkelijk op met eenjarige kruiden of groenten zoals sla, radijs, pompoen. Al die gewassen groeien maar al te graag in de nabijheid van water.
